نخستین مکتب اصول جدید تاجیکی

از نخستین بنیان‌گذاران مکتب اصول جدید تاجیکی، عبدالقادر شکوری (1875-1943م) است. وی در آغاز در منزل خود به‌طرز اصول قدیم مکتب‌داری می‌کرد؛ اما به‌دلیل سختی و دشواری اصول تعلیم ‌و ‌تربیت قدیمی وآشنایی با روزنامۀ ترکی ترجمان و خواندن مقاله‌ای در این روزنامه دربارة مکتب اصول نو، به فکر تأسیس چنین مکتبی افتاد. وی همچنین از طریق مطبوعات آگاه شد که در استامبول مجله‌ای باعنوان تدریسات ابتدائیه منتشر می‌شود. شکوری درپی آشنایی با این مجله و مکتب اصول جدید صالح‌بیگ، به ترکیه رفت و پس از بازگشت از استامبول در روند آموزش‌ وپ رورش تغییراتی ایجاد کرد؛ ازجمله اینکه آموزش زبان روسی را جاری نمود و اصول جدیدی را بنیان نهاد. شایان ذکر است که عبدالقادر شکوری از نخستین کسانی بود که تعلیم‌ و تربیت پسران و دختران را در یک کلاس به‌راه انداخت. در پیروی از مکتب اصول جدید شکوری در شهر سمرقند، محمد نورمحمدزاده در روستای بُلونغور و جَنبای قاری کامل، همچنین شاگردان سابق او شروع به تأسیس مکاتب اصول جدید کردند.